Του Γιάννη Κουρόγιωργα
Ο δήμος Θυρέας με έδρα τον οικισμό Άγιος Ιωάννης συστήθηκε με την αρχική οργάνωση του Ελληνικού κράτους το 1835 , ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835. Αργότερα το 1841 ο οικισμός Άστρος ορίζεται χειμερινή έδρα του δήμου και ο οικισμός Άγιος Ιωάννης ορίζεται θερινή έδρα του δήμου, ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841.(Ο Αγιάννης και το Άστρος ήταν για τουλάχιστον επτακόσια χρόνια και είναι σήμερα μία κοινότητα και οι ιδιοι κάτοικοι).
Η φωτογραφία από τον Νίκο Σκαρμούτσο και την ιστοσελίδα το Άστρος της Θαλάσσης.
Στη σημερινή περιοχή του Παραλίου Άστρους πριν το 1800 υπήρχαν πολύ λιγα σπίτια και ουσιαστικά το Παράλιο Άστρος έκτισε από το 1825 και αργότερα ο Αγιαννίτης στρατηγός Πάνος Ζαφειρόπουλος , όπως τιμoύν με αδριάντα του στη κεντρική πλατεία οι φίλοι μας Παραλιώτες , «ΟΙΚΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΛΙΟΥ ΑΣΤΡΟΥΣ». Αργότερα δέκα χρόνια από το 1835 και τέσσερα χρόνια από το 1841, το 1845 ο οικισμός με το όνομα Παράλιο Άστρος προσαρτήθηκε στο δήμο Θυρέας ,ΦΕΚ 32Α – 08/12/1845.
Η αρχαία πόλις Θυρέα ήταν κτισμένη στο Ελληνικό η Τειχιό μεταξύ Άστρους και Αγιάννη και σίγουρα από τα μεσαιωνικά χρόνια , πριν το 1500, οι κάτοικοι του Άστρους ,που κατοικούσαν τα Καλύβια Άστρους η Αγιαννίτικα καλύβια τους καλοκαιρινούς μήνες ανέβαιναν στον Αγιάννη για το υγειινό κλίμα του και για να αποφύγουν τον ελώδη πυρετό.
Κατά την τουρκοκρατία οι κάτοικοι της Θυρέας απομακρύνθηκαν σταδιακά από τον κάμπο της Θυρέας και εγκαταστάθηκαν στα ορεινά, σε υπάρχοντα χωριά όπως Αγιάννης, Μελιγού . Ο Αγιάννης αναπτύχθηκε σημαντικά, δεν είναι τυχαίο που το 1822 ήταν η πρωτεύουσα του Ελληνικού κρατους ,το 1835 έδρα του δήμου Θυρέας ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835 και το 1845 έδρα της επαρχίας Κυνουρίας.
Στους τούρκικους φορολογικους καταλόγους ,της πρώτης περιόδου της Οθωμανικής κυριαρχίας περίπου το 1481 και αργότερα ,δεν αναφέρεται το Άστρος, αλλά αναφέρονται ο Αγιάννης ,Μελιγού, Άγιος Πέτρος, Δολιανά , Bέρβενα, Καστάνιτσα, Πραστός , για το λόγο την εποχή της τουρκοκρατίας η σημερινή περιοχή του Άστρους δεν είχε πολλούς κατοίκους και το Άστρος ήταν και ο Αγιάννης που ήταν στο κατάλογο..
Όμως πριν την επανάσταση του 1821 υπήρχαν πολλά σπίτια και αρχοντικά των Αγιαννιτών προεστών στο σημερινο Άστρος. Για το λόγο αυτό ,ότι υπήρχαν πολλοί κάτοικοι, το 1805 ο Αγιαννίτης ευεργέτης μας Δημήτριος Καρυτςιώτης έκτισε στο «αγροκήπιο» στο Άστρος το παράρτημα της σχολής Καρυτσιώτη του Αγιάννη , πρωταρχικά για τους ντόπιους κάτοικους, και το 1823 στο Άστρος δίπλα και μέσα στη σχολή Καρυτσιώτη έγινε η Β’ Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων,που επηρέασε αναμφισβήτητα την ίδρυση του Ελληνικού κράτους.
Στο αγροκήπιο του Καρυτσιώτη δίπλα στη σχολή Καρυτσιώτη στο Άστρος έγινε και το κολοκοτρωνέϊκο τραπέζι στις 19 Ιουλίου 1821, προς τιμή του Δημητρίου Υψηλάντη που «ήρθε στο Άστρος», που δεν είχε ελικόπτερο και αναγκαστικά πέρασε από το λιμάνι του Παραλίου Άστρους , όπως λέμε σήμερα «ήρθε στην Αθήνα» και ξέρουμε όλοι το Μαρκόπουλο δεν είναι βέβαια η Αθήνα. Ας σχολιάσουμε με την ευκαρία και ξέρουμε τα κάστρα δεν είναι τα χωριά , αλλά οι κάτοικοι κάνουν τα χωριά και τις πόλεις. Αυτά τα λέμε για αυτούς που ηθελημένα μπερδεύουν τα κάστρα με τα χωριά.
Από το χωριό Άγιος Ιωάννης προήλθε το Άστρος και το Παράλιο Άστρος, αλλά και άλλοι οικισμοί. Το Άστρος και ο Άγιος Ιωάννης <Αγιάννης> ήταν πάντοτε διοικητικά μια κοινότητα από την πρώτη οργάνωση του Ελληνικού κράτους ,όπως και σήμερα, και το σπουδαιότερο οι κάτοικοι Αγιαννίτες και Αστρινοί είναι οι ίδιοι κάτοικοια και είχαν σπίτια στον Αγιάννη και το Άστρος. Πριν την δεκαετία του 1960 “όλο το χωριό” ανεβοκατέβαινε το καλοκαίρι στον Αγιάννη και το χειμώνα στο Άστρος, το χειμώνα στον Αγιάννη έμεναν 2-3 οικογένειες και το κολοκαίρι στο Άστρος έμεναν περίπου μια ντουζίνα οικογένειες. Αυτό σταμάτησε σταδιακά μετά το 1960, όταν το Άστρος είχε ηλεκτρισμό και νερό στα σπίτια . Μερικοί ανεβοκατεβαίνουν και σήμερα .
Για αιώνες πριν την επανάσταση του 1821 σε διαφορές αναφορές και χάρτες οι δύο οικισμοί το Άστρος και ο Αγιάννης ανακατεύονται , το Άστρος γίνεται Αγιάννης ,Καλύβια Άστρους, Αγιαννίτικα καλύβια και ο Αγιάννης γίνεται Άστρος, ορεινό Άστρος ,επάνω Άστρος και Αγιάννης του Άστρους. Φαίνεται το Άστρος άρχιζε από το ξεροκάμπι και το κάστρο της Ωριάς η Εστέλλας , που βρίσκεται κοντά σον Αγιάννη, μέχρι το κάστρο του Παραλίου Άστρους η επίσης Εστέλλας, (που αναφέρεται επίσης σε πολλούς χάρτες σαν κάστρο και όχι σαν οικισμός), και ο πυρήνας του ήταν οι κάτοικοι του Αγιάννη και του σημερινού Άστρους και σίγουρα συμφωνούσε με αυτά ο οικιστής του Παραλίου Άστρους Αγιαννίτης Άκουρος που γνώριζε τον τόπο του καλύτερα από όλους μας.
«Σήμερα, το ορεινό αυτό κάστρο θεωρείται ότι είναι το οχυρό που αναφέρεται στο Αραγωνικό Χρονικό του Μορέως ως Estella ((μετάφραση της ελληνικής λέξης Άστρος) και έχει μείνει γνωστό με το δημώδες όνομα «Κάστρο της Ωριάς», το οποίο απαντά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, λόγω της λαϊκής παράδοσης σχετικά με την κατάληψή του
Με βάση αυτήν την ταύτιση και την αναφορά στο Αραγωνικό Χρονικό, το κάστρο πρέπει να κατασκευάστηκε το αργότερο τον 14ο αιώνα και το πιθανότερο τον 13ο.
Το κάστρο της Estella ανήκε στο μεσαιωνικό δρόγγο του Δραγαλέβου (Δραγαλεβός, Γαρδαλεβός, Δραγάλιγος και Δραγαλιβός), ο οποίος καταλάμβανε την ευρύτερη περιοχή γύρω από το Άστρος και αποτελούσε το βορειότερο τμήμα της σημερινής Κυνουρίας. Το 1463, η περιοχή πέρασε στα χέρια των Ενετών, ενώ το 1467 καταλήφθηκε από τους Τούρκους.»
Το κάστρο Εστέλλα η της Ωριάς έκτισε ο Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος προς υποταγήν των ανυπότακτων γειτόνων Τσακώνων στη Σίταινα ,Καστάνιτσα και Πραστό, εκεί που ήταν οι Τσάκωνες , «επάνω εις τα όρη» suso en law montanyas, όπως αναφέρεται στο Χρονικό του Μορέως.
Δείτε τον σύνδεσμο το κάστρο της Ωριάς η Εστέλλας
Κάστρο Εστέλλα – Ελληνικά Κάστρα – Kastra.eu
Ο οικισμός του Παραλίου Άστρους ,που επίσης έχει μακρόχρονη ιστορία με τον πρώτο σημαντικό εποικισμό από τους Αιγηνίτες που οχυρώθηκαν στο Παράλιο Άστρος, αλλά οι Αιγηνίτες εγκαταστήθηκαν και στον Αγιάννη ,όπως οι ιστορικοί αναφέρουν από το Αιγηνίτες προέρχονται οι Αγιαννίτες. Κατά την επανάσταση του 1821 οι Αγιαννίτες αδερφοί Ζαφειρόπουλοι και πολλοί Αγιαννίτες έκαναν το δεύτερο μεγάλο εποικισμό στο Παράλιο Άστρος, και σήμερα πολλά ονόματα από το Παράλιο Άστρος είναι Αγιαννίτικα ονόματα.
Η φωτογραφία από την ιστοσελίδα το Άστρος της Θαλάσσης.
«Τον Νοέμβριο του 1824, οι αδερφοί Ζαφειρόπουλοι ξεκίνησαν τις εργασίες αναστύλωσης του ερειπωμένου Φράγκικου Κάστρου του Παραλίου Άστρους και τελείωσαν τον Αύγουστο του 1825. Για την κατασκευή δαπανήθηκαν πάνω από 200.000 γρόσια (σύμφωνα με αναφορά της Ευφροσύνης χήρας Ιωάννη Ζαφειρόπουλου). Οι αδερφοί Ζαφειρόπουλοι εγκαταστάθηκαν, πλέον, μόνιμα στο Κάστρο και αποτέλεσαν τους πρώτους οικιστές του Παραλίου Άστρους. Πολλοί Αγιαννίτες τους ακολούθησαν και εγκαταστάθηκαν και αυτοί μόνιμα στο Παράλιο Άστρος, μεταξύ 1825 – 1828 και ύστερα. Αυτοί ήταν κυρίως αγωνιστές που άνηκαν στο στρατιωτικό σώμα του. Οι πρώτες Αγιαννίτικες οικογένειες που ακολούθησαν τους Ζαφειροπουλαίους ήταν ενδεικτικά: η οικογένεια Πάσχου, Λογοθέτη, Νικολαΐδη, Μαρούδη (ορισμένα μέλη της), Ζαφείρη (ορισμένα μέλη της), Κοράλλη, Μπόρτζου, Διαμαντή, Καραμπάτσου, Βασιλείου, Μακρή, Μπρεθέ, Γενοβέλη, Κωνσταντίνου κ.α., καθώς και οι Σπετσιώτικης καταγωγής οικογένειες Αβραντίνη και Νέστορα. Πληροφορίες για τους πρώτους οικιστές του Παραλίου Άστρους λαμβάνουμε από το υπόμνημα του Αγιαννίτη Μιχαήλ Λογοθέτη, ο οποίος διετέλεσε και πρώτος πρόεδρος του Παραλίου και από εκλογικούς καταλόγους του 1871 & 1881.»
Κάστρο Παράλιου Άστρους ή Κάστρο των Ζαφειρόπουλων
Δείτε το σύνδεσμο για περισσότερα.
Κάστρο Παράλιου Άστρους – Ελληνικά Κάστρα – Kastra.eu
Δεν είναι τυχαίο που στον εκλογικό κατάλογο του 1871 της «Κοινοτ. Παραλίου ‘Aστρους» αναφέρεται πρώτος ο Αγιαννίτης Αναστάσιος Πάσχος του Ιωάννου κτηματίας .
Από το Άστρος της Θαλάσσης
https://astrosparalio.gr/2020/08/18/219/
Το αρχοντικό των Ζαφειροπουλαίων στον Άγιο Ιωάννη βρίσκεται πολύ κοντά κάτω από την σχολή Καρυτσιώτη του Αγιάννη και πάνω από την πηγή Σουληνάρι. Εδώ ο Άκουρος εσωσε και μετέφερε προσωρινά τα καπνισμένα 1500 βιβλία της σχολής Καρυτσιώτη πριν τα μεταφέρει για καλύτερη προστασία στο κάστρο του Παραλίου Άστρους.
“Στις αρχές Ιουλίου 1826, το στρατιωτικό σώμα του Πάνου Ζαφειρόπουλου κατέσφαξε 400 άραβες σε ενέδρα που είχε στήσει στον Μεχμέτ αγά της Τριπολιτσάς. Αυτό ήταν πολύ βαρύ πλήγμα για τους Οθωμανούς. Γι’ αυτό ο Ιμπραήμ πασάς κατέστρεψε ολοσχερώς τον Άγιο Ιωάννη και ολόκληρη την επαρχία του Αγίου Πέτρου”
Ο Ιμπραήμ κατέσφαξε και έκαψε ολόκληρο την Πελοπόννησο, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να νικήσει τον Άκουρο , αν και τον είχε αιχμαλωτίσει πρσωρινά, ούτε στο κάστρο του Παραλίου Άστρους, κάποιος έπρεπε να αντισταθεί και είναι μεγάλη μας τιμή, αυτός ήταν ο Αγιαννίτης Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος).
Από την πυρπόληση της Σχολής Καρτσιώτη το Αγιάννη διασώθηκαν 1500 βιβλία, τα οποία φυλάσσονταν το 1827 στην οικία των Ζαφειροπουλαίων (Κάστρο Παραλίου Άστρους). Τα βιβλία αυτά ήταν, κατά την παράδοση, τοποθετημένα σε μια παλαιά ξύλινη βιβλιοθήκη που βρισκόταν στα γραφεία της Σχολής. Μεγάλο μέρος των βιβλίων αυτών έχει διασωθεί και καταγραφεί στις μέρες μας. Τα βιβλία αυτά ήταν ως επί το πλείστον κείμενα αρχαίων φιλοσόφων και συγγραφέων, εκκλησιαστικά κείμενα, εγχειρίδια φυσικής, μαθηματικών κ.α.”
Από το Astros-Kynoyria News ,Γιάννη Δ.Κουρμπέλη
Παναγιώτης Ζαφειρόπουλος (Άκουρος)
Έχουμε προτείνει στο δημόσιο διάλογο και στο δήμο μας να διακρίνουμε μεταξύ άλλων στους τοπικούς εορτασμούς για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821 και τον Άκουρο η Πάνο Ζαφειρόπουλο και περιμένουμε τους φίλους μας Παραλιώτες να ενωθούν μαζί μας για να γιορτάσουμε τον Άκουρο και αυτά που μας ενώνουν.
Οι Αγιαννίτες, Αστρινοί και κατά επέκταση οι Παραλιώτες είναι οι ίδιοι κάτοικοι, αυτά μας έλεγε ο Άκουρος με λόγια και με έργα.
Το γραφικό Παράλιο Άστρος , σκαρφαλωμένο στο λόφο το “νησί”, όπως αποκαλούσαν οι παλιοί τον κατοικημένο λόφο, δεν έχει σήμερα να ζηλέψει τίποτα από κανένα νησί του Αιγαίου, τα έχει όλα …. είναι μόνο 2 ώρες από την Αθήνα και πολύ κοντά είναι “το βουνό” και ο Αγιάννης …
Για τους επισκέπτες η Κυνουρία διαθέτει πλήθος δραστηριοτήτων ανάλογα με τη διάθεση και τις φυσικές αντοχές! Φυσικά το καλοκαίρι οι παραλίες της περιοχής σφύζουν από ζωή και καλούν τον επισκέπτη να τις απολαύσει. Πόρτες, Ατσίγγανος, Ανάβαλος, Ξηροπήγαδό, Χερονήσσι, Αρκαδικό χωριό και Κρυονέρι, είναι μερικές μόνο από τις επιλογές που προτείνουμε! Όποιοι επιθυμούν να εξερευνήσουν τα πανέμορφα νερά της περιοχής, μπορούν να κάνουν καταδύσεις στο Αρκαδικό χωριό, το Ξηροπήγαδο και το Παράλιο Άστρος
.
Με την ευκαιρία ας αναφέρουμε κάτι πού λέμε πάντοτε . Οι ντόποιοι κάτοικοι και οι επισκέπτες μας μέχρι σήμερα αποκαλούν την περιοχή του δήμου Θυρέας το ιστορικό Άστρος και ο Δήμος Θυρέας είναι εδώ.
