Του Γιάννη Κουρόγιωργα
Η Διακύρηξη της Εθνοσυνέλευσης το 1823 , τα Ψηφίσματα, τα έγγραφα του Εκτελεστικού και του Βουλευτικού ,τα πρακτικά της Εθνοσυνέλευσης ,τα έγγραφα πολλών υπουργείων (μινιστέρια) Πολέμου, Θρησκείας, Δικαίου και Ναυτικών και άλλα έγγραφα ηγετών αναφέρουν τόπον συντάξεως «εν Άστρει».
Την τελευταίαν συνεδρίαν της εθνοσυνέλευσης την 18η Απριλίου 1823 « Ανεγνώσθη αναφορά κατοίκων Άστρους..» .Οι Αστρεινοί, κάτοικοι του Άστρους, υπήρχαν και προσέφεραν στο έθνος το 1823. (Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας τ.Α’, σελ 65) (Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 162).
Πρακτικά των Συνεδριάσεων της Βουλής τω Ελλήνων κατά την πρώτην σύνοδον του 1844 τ.Γ , εν Αθήναις εκ του Βασιλικού τυπογραφείου, σ.1214 Συνεδρίασις ΡΜΖ’ της 16 Μαϊου , «α.διότι η εν Άστρει συνέλευσις συνεκροτήθη όπου ήδη ενηργήθη η εκλογή και ο τόπος ούτος εψηφίσθη και παρ’ αυτής Άστρος , το δε εις το Παράλιον λεγόμενον Άστρος δεν υπήρχε κατά την συγκρότησην της συνέλευσεως , ώστε το κανονίζον την πρωτεύουσα (Δήμου Θυρέας) Άστρος διάταγμα εννοεί βεβαίως τον τόπον όπου η συνέλευσις συνήλθεν….».(Φλούδας , Θυρεατικά Β , σελ 114).
Διακήρυξη της Εθνοσυνέλευσης -«Εξεδόθη εν Άστρει εντός του Μουσείου Καρυτσιώτη» και «Ήδη δε μετά δεκαέξ μήνας Δευτέραν να συγκροτήση εν Άστρει συνέλευσιν»
Ψηφίσματα και Ψήφισμα Θ) Εις την Ελληνική επικράτειαν ούτε πωλείται ….«Εξεδόθη εν Άστρει κατά μήνα μεσούντα τον Απρίλιον..»
«Εν άστρει τη ζ(=7η) απριλίου αωκυ(=1823) ….κατεχωρήθη υπ΄αριθ. Κδ’ (=24) (φ 55 χειρογράφων ,Γενικών Αρχείων του Κράτους» Προς Κολοκοτρώνη να πραδώση το Ναύπλιον(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 159)
«Εν άστρει τη θ(=9η) απριλίου αωκυ(=1823) …. (φ 55 χειρογράφων ,Γενικών Αρχείων του Κράτους σελ 156 παρ 25 » (Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 157)
Πρακτικά του Βουλευτικού αναφέρει τόπον συντάξεως το Άστρος (Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας 1857-1971 σελ 59) (Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 151)
Προβουλεύματα του Βουλευτικού 184-189,189-199 αναφέρουν τόπο συντάξεως «Εν Άστρει» (Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας τ.Α’, σελ 63,136,137,138,139,140,143) (Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 151)
Προβουλεύματα του Εκτελεστικού 2815, 2840 ,2846, 2848, 2876, 2898,2893,2891,2894,2908,2910,2920,2912,2934, αναφέρουν τόπο συντάξεως «Εν Άστρει» (Αρχεία Ελληνικής Παλιγγενεσίας σελ.309-316) (Φλούδας Θυρεατικά Β.σελ 152)
Ιωάννης Ορλάνδος ,αντιπρόεδρος του Εκτελεστικού , την 18ην Μαρτίου 1823 έγραφεν, εξ Άστρους εις την Ύδραν επιστολήν (Φλούδας Θυρεατικά Β.σελ 153)
Έγγραφα του Μινιστέριου(Υπουργείου) του Πολέμου 73,93,122,134,135,138,189 αναφέρουν τόπο συντάξεως «Εν Άστρει» ( Φλούδας Θυρεατικά Β.σελ 153)
«Πρακτικά της Εν Άστρει Συνελεύσεως» αναφέρουν τόπο συντάξεως «Εν Άστρει» ( Φλούδας Θυρεατικά Β.σελ 155)
«Πρακτικά Β’ Εθνικής Συνελεύσεως 1823.Πρακτικά της Β’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως-Συγκροτηθείσης εν Άστρει τη λ’ Μαρτίου 1823.Φέρουσιν άπασαι τόπον συντάξεως ( αι συνεδρίαι) το Άστρος» ( Φλούδας Θυρεατικά Β.σελ 156)
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εις τα Απομνημονεύματα του αναφέρει , «Τέλος πάντων απεφασίσθη εις το Άστρος να γίνη η Συνέλευσις ..εσηκώθηκα και επήγα και εγώ εις το Άστρος ….εις ένα περιβόλι όπου έκαναν την συνέλευσιν .»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 53)
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εις τα Απομνημονεύματα του αναφέρει το γεύμα στον Δημήτριο Υψηλάντη έγινε « εις τους ίσκιους των δένδρων του Άστρους» (Φλούδας Θυρεατικά Β )
Ο Γ. Τερτσέτης αναφέρει «συνέτρωγαν ο Δημήτριος Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης εις τους ίσκιους των δένδρων του Άστρους» (Διήγησις Συμβάντων της Ελληνικής φυλής σελ.287).
Πάνος Ζαφειρόπουλος « επήλθεν το έτος 1823 και κατά Φεβρουάριον εσυστήθη η Εθνική συνέλευσις εις Άστρος ..έκαστος δύναται να εννοήσει τι υπέφερον οι κάτοικοι του Άστρους»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 52)
Πάνος Ζαφειρόπουλος, «Ηλεκτρισθέντες, έγραφεν, υπέρ της ελευθερίας της πατρίδος ,τα πάντα χαίρειν και ειδόντες,μετέβημεν άπαντες εις την πατρίδα μας το Άστρος» ( Ιστ. και Εθνολ. Εταιρ.Κώδικας 316, Φλούδας, Θυρεατικά Β σελ 50)
Κανέλλος Δεληγιάννης, « οι εν Άστρει συναθροισθέντες πληρεξούσιοι..» Απομνημονεύματα σ.288
Ν.Σπηλιαδης, Απομνημονευματα σελ 502, «και όμως οι ολιγαρχικοί,οίτινες είχον καταλάβει τ’ Αγιαννίτικα λεγόμενα καλύβια εις το Άστρος, ητοιμάζοντο…»
Γ. Ψύλλας ,διακεκριμένος πληρεξούσιος αναφέρει «Εδώ δε πάλιν υπέφερα πολλάς στερήσεις καθ’ όλην την εν Άστρει διατριβήν μου..»
Γενναίος Κολοκοτρώνης « η κυβέρνησις διέταξεν να συνταχθή το Έθνος , να γίνη Εθνική Συνέλευσις, όπου άρχισαν να συνάζωνται οι πληρεξούσιοι οι μεν εις το Άστρος ,οι δε του Κολοκοτρώνη και Υψηλάντη εις Ναύπλιον. … απεφασίσθη να μεταβούν και οι εν Ναυπλίω εις το ¨Αστρος» Απομνημονεύματα σελ 88»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 165)
Κ.Παπαρρηγόπουλος ,ο Εθνικός ιστορικός ,» η Διοίκησις …απήλθεν εις το Άστρος» Ιστορία του Ελληνικού Έθνους σελ 100»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 165)
Ν.Δραγούμης ,«εν τούτοις συνήλθον εν Άστρει οι μέλλοντες να συγκροτήσωσι την Β’ Συνέλευσιν» Ιστορικάς Αναμνήσεις σελ 35»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 166)
Πουκεβίλ ,Γάλλος ιστορικός « είχον συναθροισθή εις Άστρος, εν Κυνουρία όπου είχεν ορίσει την έδραν των συνεδριάσεων» σελ 187-188»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 170)
Κ.Ράδος ,καθηγητής Πανεπιστημίου ¨Αθηνων και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας κατα το 1899 «τα καταστήσαντα αλησμόνητον το όνομα του Άστρους» σελ 14»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 171)
Σπ. Λάμπρου «Το Άστρος είναι σήμερον όχι αναξία λόγου κώμη εν τη αρχαία Θυρεάτιδι… είναι δε γνωστόν ιδίως εκ της εν αυτώ τω 1823 συγκροτηθείσης Β’ Συνελεύσεως» σελ 416»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 172)
Ι.Θεοφανίδης « Την 30 Μαρτίου 1823 ήρχισεν τας εργασίας της η Β’ Εθνική Συνέλευσις έν Άστρει (πρωτεύουσας του δήμου Θυρέας της επαρχίας Κυνουρίας» σελ 154 »(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 174)
Γιάννης Κορδάτος «να καλέση νέα εθνοσυνέλευση δτο Άστρος» σελ 408,412 »(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 178)
Η Μεγάλη Αμερικάνικη Εγκυκλοπαίδεια « το Άστρος κατέστη γνωστότατον κατα την νεώτεραμ εποχήν λόγω της συγκληθείσης εκεί τον Μάρτιον του 1823 της Β’ Εθνικής των Ελλήνων Συνελεύσεως…Αι εργασίαι της Συνελεύσεως του Άστρους ετερματίσθηκαν την 18ην Απριλίου 1823» σελ 666»(Φλούδας Θυρεατικά Β σελ 182)
Ν.Βέης «ο Άγιος Ιωάννης κατ αρχάς είχεν υπόστασιν σαν θερινή κατοικία των Αστρεινών καλουμένη και (επάνω) Άστρος και Αγιάννης Άστρους»
Πουκεβίλ ,“Η έδρα της Κυβερνήσεως μεταφερθή εις Άγιον Ιωάννην του Άστρους εν Κυνουρία”
Κόκκινος, «Η κυβέρνησις … απεφάσισε μετά τη βουλής να μεταφέρουν την έδραν των από το Άγιον Ιωάννην του Άστρους εις Καστρί Ερμιονίδας
Αναστάσιος Ι. Μπάλλας,Πελοποννησιακά, «Πρώτος το αναφέρει ο Leake Travels II σ.486 γράφοντας πως δύο μίλλια πάνω από τα Αγιαννίτικα καλύβια ,στον καλλιεργημένο κάμπο του Ξηροκαμπιού υπάρχει ένα φρούριο Ελληνικό».
Π.Β.Φάκλαρης Γενική Εφημερίδα της Ελλαδος 1826, «και βλέπει τον εχθρόν επιστρέφοντα πάλιν πανστρατιά, και διευθυνόμενο προς τα Καλύβια του αγίου Ιωάννου εις το Άστρος» (Φάκλαρης ,2023, σελ 139»
Π.Β.Φάκλαρης “που μετέβησαν στο Άστρος για να παραστούν στη Β’ Εθνοσυνέλευση ως παραστάτες – (Φάκλαρης ,2023, σελ 99»
Π.Β.Φάκλαρης ,Πάνος Ζαφειρόπουλος , το σημερινό Άστρος «ονομάζονται Άστρος και πριν την Β’Εθνοσυνέλευση π.χ. ο Πάνος Ζαφειρόπουλος σε κάποια έγγραφα του αναφέρει ως πατρίδα του το Άστρος ,όταν ακόμη δεν υπήρχε οικισμός στη σκάλα Άστρους » (Φάκλαρης , 2023,σελ 44)
- Με την πρώτη διοικητική διαίρεση του ελληνικού κράτους το 1835, το Άστρος εντάχθηκε στον Δήμο Θυρέας με έδρα τον οικισμό Άγιος Ιωάννης (ΦΕΚ 16Α – 24/05/1835).
- Από το 1841 έως το 1912, το Άστρος ήταν η χειμερινή έδρα του Δήμου Θυρέας , ο Αγιάννης ήταν η θερινή έδρα {ΦΕΚ 5Α – 08/03/1841) .
-
Ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης Δημήτριος Καρυτσιώτης μας έφυγε από την Καρύτσα του Αγιάννη 15 χρονών το 1756, αλλά δεν ξέχασε ποτέ την πατρίδα του τον Αγιάννη και το Άστρος και για το λόγο αυτό ονόμασε το κτήριο στην Τεργέστη «ΑΣΤΡΟΣ», που θυμότανε καλά από το 1756 , και στην διαθήκη του δώρησε την Σχολή Καρυτσιώτη και το αγροκήπιο στην «πατρίδα μας» Άστρος.Δημήτριος Καρυτσιώτης, εις παράγραφον 5 της διαθήκης του «5) Αφήνω εις την πατρίδα μας (χωρίον μας) το κτίριον του σχολείου και την περιουσίαν του Άστρους (Astro) ως είναι»( Φλουδας ,Θυρεατικα Β’ σελ 312) … Εις της διαθήκην του την 27η Φεβρουαρίου 1819 στη Τεργέστη.Γεώργιος Καρυτσιώτης , τον πλούτον κατά το το έγγραφον αριφ 202 την Μονής Λουκούς ,της 10ης Αυγούστου 1840, «το διέθεσεν εις πτωχούς,εκκλησίες,και σχολεία της πατρίδος του Αγιάννη-Άστρος και δι’ έργα κοινωφελή» »( Φλουδας ,Θυρεατικα Β’σελ 324).
- Από το 1912 ο οικισμός αποτέλεσε έδρα κοινότητας Άστρους η οποία εξελίχθηκε στο Δήμο Άστρους το 1985 (ΦΕΚ 99Α – 28/05/1985)( Για ιστορικούς λόγους έγινε δήμος).
- Από το 1998 το Άστρος αποτελεί έδρα του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας (ΦΕΚ 244Α – 04/12/1997) .
- Το 1845. Ο Αγιάννης αποτέλεσε την θερινή έδρα της Επαρχίας Κυνουρίας
Η πρώτη αναφορά για το πόλισμα Άστρον έγινε από τον Πτολεμαίο τον 2ο μ.χ. αιώνα, αλλά ο Πτολεμαίος δεν αναφέρει την ακριβή τοποθεσία του οικισμού.
Η πρώτη επίσημη αναφορά της πόλης με το όνομα «Άστρος» συναντάται σε χρυσόβουλο του έτους 1293 του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου. Ο Νίκος Βέης (1883–1958) καθηγητής Πανεπιστημίου και Ακαδημαϊκός αναφέρει «έχομε κατ΄ επανάληψιν μνείας του Κυνουριακού αυτού πολίσματος» του Άστρους το 1256, 1320,1372,1374, 1407,1421 ,1435, 1463, 1467, 1471, 1481.
Από Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους
Και δη εν τη αραγωνιακή παραλλαγή του Χρονικού του Μωρέως αναφέρεται ότι ο πρίγκιψ του Μωρέως Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος προς ευκολωτέραν υποταγήν των Τσακώνων έκτισε , τω 1256, το κάστρον, όπερ καλείται la Estella” Παραθέτω …. Et le princep por mellor senyorear los fizo alli un castiello suso en las montanyas, el qual se clama la Estella .Προφανώς το Estella τούτο… είναι το Άστρος» (σ.93»…..«Όθεν το castiello la Estella (=Άστρος) πρέπει να αναζητήσωμε στα ενδότερα της Κυνουρίας « suso en las montanyas”«Και όντως το Άστρος και κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους ήτο διμερές… ο Άγιος Ιωάννης κατ αρχάς είχεν υπόστασιν σαν θερινή κατοικία των Αστρεινών καλουμένη και (επάνω) Άστρος και Αγιάννης Άστρους,έπειτα δε κατέστη και αυτοτελές χωρίον ,ότε μετά την Άλωσιν της Βασιλευούσης …Και ακριβώς επί μεμονωμένου βουνού άνωθεν του Αγίου Ιωάννου (=Επάνω Άστρους) κείται … το Κάστρο τη Ωριάς …Κατά την εμήν γνώμην μετά τας ανωτέρω εξηγήσεις πιθανώτατα δυνάμεθα να ταυτίσωμεν το Κάστρο της Ωριάς του Πάρνωνος προς το Estella =Άστρος.(σελ 99-100).
Το 1256«προφανώς το Estella τούτο… είναι το Άστρος» (σελ 93 )
«εκείνου περί τον αιγιαλόν άστρου εις το κάμπο της Μαλεβής» Ανδρόνικου Β’Του Παλαιολόγου 1320 (σελ 93)
“Eγράφη δια χειρός εμού εν τω Άστρω» 1372 και 1374 (σελ 96) («εχομε δύο κώδικες γραφέντας εν Άστρει») (σελ 97)
‘Προς τον αιγιαλόν είναι το Άστρος ,πόλις ποτέ, τανύν έρημον» Μελέτιος, σελ 101
Από Νίκο Α. Βέη , Μνείαι του Άστρους .
“Aλλά το Άστρος και Αστρίτσι δεν είναι εν και το αυτό σημείον» σελ 97. To 1516…« εν τω μνημείω τούτω λέγω, σημειούται toastri (= το Άστρος ) και ostrici(= Αστρίτσι) … “Οθεν εξ όλων των προμνημονευθέντων μαρτυρίων, και άλλων τινων μεγαγενεστέρων χρόνων , ελέγχεται ότι το Αστρίτσι είναι διάφορον του Άστρους τοπογραφικόν σημείον» σελ 98,
Αναστάσιος Ι. Μπάλλας,Πελοποννησιακά, Τόμος ΚΓ Εταιρείας Πελοποννησιακών Σπουδών,Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών Άστρος ( σ.209-210 Κάστρο Άστρους )
«Η σημαντικη αυτή οχύρωση είναι η Εστέλλα του Αραγωνικού Χρονικού το κάστρο έχτισε ο Βιλλαρδουίνος στο βόρειο άκρο του Πάρνωνα. Ειναι επίσης άλλο ένα από τα πολλά κάστρα της Ωριάς.Έχει περιγραφεί επαρκώς από τον Antoine Bon και τον Πέππα»
«Γνωρίζουμε ότι μετά την κατάκτηση της Μονεμβασίας ο Βιλλαρδουίνος έχτισε ένα κάστρο το 1256 πάνω στα βουνά για να ελέγχη τους Τσάκωνες. Η σχετική αναφορά στο «Βιβλίο των Άθλων» έχει ως εξής. Et le princep por mellor fenyorear los fizo alli un castiello suso en las montagnas, el qual se clama la Estella (Libro σ.49»
«Πρώτος το αναφέρει ο Leake Travels II σ.486 γράφοντας πως δύο μίλλια πάνω από τα Αγιαννίτικα καλύβια , στον καλλιεργημένο κάμπο του Ξηροκαμπιού υπάρχει ένα φρούριο Ελληνικό».
Ο Γεώργιος Φραντζής αναφέρει το Άστρος και τον Άγιο Ιωάννη το 1435. Από,Θανάση Π. Κωστάκη: Σύντομη γραμματική της Τσακώνικης Διαλέκτου (BT),1951«Από το Φρατζή,έκδοση Βόννης σ.159…..Και κατά αρχάς του θέρους του ς@μγ (=1435)…. αί είσιν αι κάτω γεγραμμέναι χώραι και πόλεις και κώμαι, Άστρον,άγιος Πέτρος, Άγιος Ιωάννης, Πλαταμόνας (Σημερ.Πλάτανος),Μελίγον (σημερ. Μελιγού),Προάστειον (σημερ,Πραστός) ,Λεωνίδας (σημερ.Λεωνίδιον), Κυπαρισσία (σημερ.Κυπαρίσσι) ,Ρέοντας και Σίτανας (σημερ.Σίταινας)… Βλ.Σ.Λάμπρου,Μικταί Σελίδες , Αθήναι 1905 σ.416-419 και Φ.Κουκουλέ, Αθηνά 39 (1927) σ.122
——————————————
Παρακάτω για την Θυρεάτιδα Γη.
- Η Θυρέα ήταν θρύλος πριν το Τρωϊκό πόλεμο (1250-1240 π.χ.)“Θυρέας Όμηρος μεν ουκ ωνόμασεν, οι δ’ άλλοι θρυλούσι”Στράβων 376 (Θυεράτις Γη σελ 23).
- ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ Ἱστορίαι
- V.41.2″Η Κυνουρία γη έχει εν αυτή Θυρέαν και Ανθήνην πόλιν,νέμονται δε αυτήν Λακεδαιμόνιοι”,_
- [2.27.2] ἐκπεσοῦσι δὲ τοῖς Αἰγινήταις οἱ Λακεδαιμόνιοι ἔδοσαν Θυρέαν οἰκεῖν καὶ τὴν γῆν νέμεσθαι,ἡ δὲ Θυρεᾶτις γῆ μεθορία τῆς Ἀργείας καὶ Λακωνικῆς ἐστίν, ἐπὶ θάλασσαν καθήκουσα. καὶ οἱ μὲν αὐτῶν ἐνταῦθα ᾤκησαν, οἱ δ᾽ ἐσπάρησαν κατὰ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα”.
- Ιστορίαι (Ηροδότου)/Κλειώ, 82.1 & 82.2
- 82.1 .. τοῖσι δὲ καὶ αὐτοῖσι τοῖσι Σπαρτιήτῃσι κατ᾽ αὐτὸν τοῦτον τὸν χρόνον συνεπεπτώκεε ἔρις ἐοῦσα πρὸς Ἀργείους περὶ χώρου καλεομένου Θυρέης· 82.2 τὰς γὰρ Θυρέας ταύτας ἐοῦσα τῆς Ἀργολίδος μοίρης ἀποταμόμενοι ἔσχον οἱ Λακεδαιμόνιοι
- “Η Θυρέα εν τη Αργολίδι γη και ο Θυρεάτης καλούμενος κόλπος από του Θυραιάτα * τούτου τα ονόματα εσχήκασι” Παυσανίας VIII ,3,3)(*από Θυρεάτης η Θυραιάτης η Θυραίος , ήταν γυιός του Λυκάονος, αρχαίου βασιλιά της Αρκαδίας , γιού του Πελασγού) (Θυεράτις Γη σελ 25).
- Ο Θουκυδίδης αναφέρεται στην αρχαία πόλη Θυρέα ,που επίσης ήταν οχυρωμένη (Θουκυδίδης 4,56,4,57 )“πάση την στρατιά και αιρούσι Θυρέαν.Και την τε πόλιν κατεύκασαν και τον ενόντα εξεπόρθησαν,τους τε Αιγινήτας…”
- Ελληνικό η Τειχιό και Θυρέα.
- ΥΑ 25344/1499/11-4-1960 – ΦΕΚ 199/Β/11-5-1960 Τίτλος ΦΕΚ Περί κηρύξεως αρχαιολογικού χώρου.Κείμενο “Xαρακτηρίζομεν ως αρχαιολογικόν χώρον την περιοχήν την καλουμένην Ελληνικό η Tειχιό, την ευρισκομένην εις τα ορεινά της Θυρέας και άνωθεν της από Aστρους εις Tρίπολιν οδού
astrosgr.com – Γιάννης Κουρόγιωργας
Πηγές